Ο Δήμος Ηράκλειας δημιουργήθηκε με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» (Ν. 3852/2010), μέσα από τη συνένωση των τέως Δήμων Ηράκλειας, Σκοτούσσης και Στρυμονικού, με έδρα την Ηράκλεια Σερρών.
Απλώνεται από τις όχθες του Στρυμόνα έως τα χαμηλά υψώματα των Κρουσσίων, σε μια εύφορη πεδιάδα που έθρεψε γενιές αγροτών και φιλοξένησε πλήθος ιστορικών γεγονότων.
Με έκταση 419,4 τ.χλμ. και περίπου 18.200 κατοίκους (Απογραφή 2021), ο Δήμος αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους σε γεωγραφικό πλάτος και φυσικό πλούτο της Π.Ε. Σερρών.
Η παρουσία της λίμνης Κερκίνης, διεθνούς οικολογικού μνημείου και φυσικού καταφυγίου χιλιάδων ειδών, δίνει στην περιοχή έναν μοναδικό περιβαλλοντικό χαρακτήρα, ενώ ο Στρυμόνας συνεχίζει να τροφοδοτεί τη γη και να συνδέει τους ανθρώπους της.
Η σημερινή Ηράκλεια η ιστορική Κάτω Τζουμαγιά αναγεννήθηκε μέσα από τις στάχτες της καταστροφής του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ανοικοδόμησή της στις αρχές της δεκαετίας του 1920 αποτέλεσε παράδειγμα βενιζελικού σχεδιασμού και ανασυγκρότησης της απελευθερωμένης Μακεδονίας.
Εδώ συναντήθηκαν και ρίζωσαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη, δημιουργώντας έναν τόπο με πολυπολιτισμικό παλμό, που συνδύασε τη μνήμη, την εργασία και το φως του κάμπου.
Ο Δήμος Ηράκλειας σήμερα είναι ένας ενιαίος οργανισμός ανθρώπων και ιστορίας – μια γη που θυμάται και δημιουργεί.
Η παράδοση, η γη και ο πολιτισμός αποτελούν κοινό νήμα που ενώνει τις παλιές κοινότητες σε ένα σύγχρονο, ενιαίο σύνολο που κοιτά με σεβασμό το παρελθόν και αισιοδοξία το μέλλον.
Ο τέως Δήμος Ηράκλειας, με έδρα την ομώνυμη κωμόπολη, αποτέλεσε ιστορικά τον πυρήνα του πεδινού τμήματος των Σερρών.
Περιλάμβανε τους οικισμούς Ηράκλεια, Βαλτερό, Δασοχώρι, Καρπερή, Κοίμηση, Λιθότοπο, Λιμνοχώρι, Ποντισμένο, Χρυσοχώραφα και Ψωμοτόπι, περιοχές που συγκρότησαν έναν ζωντανό αγροτικό ιστό.
Η παλιά Κάτω Τζουμαγιά, διοικητικό κέντρο της Οθωμανικής εποχής, κάηκε ολοσχερώς το 1916 και ξαναγεννήθηκε τη δεκαετία του 1920 ως «πρότυπος οικισμός της νέας Μακεδονίας». Οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν έφεραν μαζί τους την εργατικότητα, τη μνήμη και τη δημιουργικότητα των χαμένων πατρίδων τους.
Ο πρώην Δήμος Ηράκλειας εξελίχθηκε σε οικονομικό και πολιτιστικό σημείο αναφοράς για ολόκληρη την περιοχή, προσφέροντας τη βάση πάνω στην οποία οικοδομήθηκε ο σημερινός Καλλικρατικός Δήμος.
Η Σκοτούσσα, χτισμένη στην καρδιά του κάμπου, φέρει όνομα αρχαίο: ήταν η πόλη των Οδομάντων, τόπος μαχών και πολιτισμού ήδη από τα κλασικά χρόνια.
Κατά τους βυζαντινούς και οθωμανικούς αιώνες αναφερόταν ως Πρόσνικ ή Προσανίκι, ενώ στη σύγχρονη εποχή έγινε σύμβολο αντίστασης και αγώνα.
Από τη Σκοτούσσα και τα χωριά της Αμμουδιά, Γεφυρούδι, Μελενικίτσι, Νέα Τυρολόη και Παλαιόκαστρο ξεπήδησαν αγωνιστές του Μακεδονικού Αγώνα και φιλοπάτριδες γεωργοί που κράτησαν ζωντανό τον τόπο.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαταστάθηκαν εδώ πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, το Μελένικο και τον Πόντο, δημιουργώντας μια νέα κοινωνική και πολιτιστική ταυτότητα.
Η περίφημη εμποροπανήγυρη της Σκοτούσσης, θεσμός αιώνων, συνεχίζει μέχρι σήμερα να προσελκύει επισκέπτες και παραγωγούς, θυμίζοντας ότι ο τόπος αυτός υπήρξε πάντα σταυροδρόμι ανθρώπων και εμπορίου.
Ο τέως Δήμος Στρυμονικού, με έδρα το χωριό Στρυμονικό, περιλαμβάνει οικισμούς που απλώνονται από τις όχθες του Στρυμόνα ως τους πρόποδες των Κρουσσίων: Καλόκαστρο, Ζευγολατιό, Λιβαδοχώρι, Χείμαρρο, Τριάδα, Κεφαλοχώρι και Βαρικό.
Η περιοχή γνώρισε έντονες ιστορικές περιπέτειες, ιδιαίτερα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν αποτέλεσε τμήμα του Μακεδονικού Μετώπου, αλλά και στον Εμφύλιο, που άφησε βαθιά σημάδια στον τόπο και στους ανθρώπους.
Το Στρυμονικό και τα χωριά του υπήρξαν πάντοτε κοιτίδες εργατικότητας και συνοχής. Οι πρόσφυγες του 1923 ρίζωσαν εδώ, καλλιέργησαν τη γη και μετέφεραν τα ήθη και τις μνήμες τους, μεταμορφώνοντας την περιοχή σε ζωντανό κύτταρο παραγωγής και παράδοσης.
Η φυσική ομορφιά, οι πηγές, τα λιβάδια και η ανθρώπινη ζεστασιά αποτελούν σήμερα τη σφραγίδα της ενότητας αυτής, που με σεβασμό και αγάπη συμμετέχει στη σύγχρονη ταυτότητα του Δήμου Ηράκλειας.
Ο Δήμος Ηράκλειας είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια διοικητική οντότητα.
Είναι η συνέχεια της ιστορίας των τριών αυτών τόπων – της Ηράκλειας, της Σκοτούσσης και του Στρυμονικού που ενώθηκαν σε ένα σώμα, κρατώντας την ψυχή και την ταυτότητά τους.
Είναι μια γη που κουβαλά το νερό του Στρυμόνα, τον ιδρώτα των ανθρώπων της και τη μνήμη όσων ρίζωσαν εδώ, χτίζοντας έναν τόπο παράδοσης, αγώνα και δημιουργίας.
